Nauczanie zdalne przyzwyczaiło nas, języków, matematyków odpowiedzialnych nie tylko za zdawalność, ale też i jakość (EWD) matur, do poszukiwania różnych form ćwiczeniowych. Zasada im więcej, tym lepiej, ma tutaj zastosowanie. Warto wiec rozważyć próbne matury i prace uczniów, pozwalając im na pisanie w domu, ale też w szkolnych pracowniach z użyciem komputerów.

Generalnie w klasach maturalnych mamy do czynienia z młodzieżą dojrzałą, której jak nam zależy na wynikach a nie na pisaniu kopiuj/wklej. Takie niebezpieczeństwo istnieje, gdy tracimy uczniów z oka. Zawsze jednak możemy zastrzec, że prace będą sprawdzane programem plariarism online i choćby jedno podejrzane, podkreślone zdanie, zdyskwalifikuje pracę pisemną. Z kolei uczeń od ucznia także może odpisać, no, to już trzeba sobie prace przeglądać kilkakrotnie… Nie ma róży bez kolców, także i tutaj trafiamy na „muldy”.

Łatwiej jest zatem zorganizować maturę próbną online, w szkole, pod nadzorem nauczyciela, kiedy widzi on monitory uczniów. Nie wchodzą na strony internetowe, tylko „walczą”. Ale i tutaj może pojawić się współcześnie problem. Oto bowiem od kilku lat zanika umiejętność pisania na maszynie – czyli na klawiaturze komputera, ponieważ młodzież biegle pisze na…? Jasne że na smartfonach!

Jak można pisać na tak niewielkich dotykowych wyświetlaczach? Bardzo sprawnie, czasami po mistrzowsku i szybciej niż na klawiaturze. Jeśli któryś z uczniów zechce skorzystać podczas pracy pisemnej w szkole z tego urządzenia, niestety, nie polecam. Chodzi o jeden zupełnie inny niż uczniowie myślą powód. Otóż na smartfonie nie widać wątków, akapitów, kolejnych zdań i w związku z tym autorzy mogą, nie muszą, ale z reguły tak się dzieje, pisać „głupoty”. W pacach, notatkach i dłuższych formach boli chaos myślowy i powtarzanie wynikającego z tego właśnie, że piszący na smartfonie nie widzi, co pisze… a raczej co już napisał.

Matura próbna zdalna

Uczeń pisze maturę próbną w domu.

WARIANT 1 – z dziennikiem elektronicznym

Krok 1. Przygotowujemy maturę w PDF.
Krok 2. Informujemy uczniów o godzinie wysłania im matury w PDF i umawiamy się z nimi, aby czuwali przy dzienniku.
Krok 3. Określonego dnia i o umówionej godzinie (chwilę przed lekcją) wysyłamy PDF przez dziennik elektroniczny. Wskazujemy godzinę, do której uczniowie mają przysłać napisane matury i w jakiej formie (przypominamy). Tekst może wyglądać jak na zdjęciu:

Tekst do skopiowania i ew. wklejenia:

---

Witam

1. Pobierz zadanie maturalne w załączniku PDF na swój komputer.
2. Otwórz ulubiony edytor tekstu i zapisz nowy plik, nadając mu nazwę:
nazwisko_nr_klasa – zapisz najlepiej jako Dokument Word 2003-2007.
3. Odpowiadaj na każde z postawionych pytań, numerując odpowiedzi AD1, AD2 itd.
4. W dłuższej wypowiedzi pisemnej stosuj akapity, używając klawisza Enter.
5. Twoja praca zostanie sprawdzona przez program antyplagiatowy.
6. Plik z Twoją maturą odeślij na adres e-mail nauczyciela twój_polonista_2020@konto.eu,
wpisując w temacie nazwę pliku: nazwisko_nr_klasa do godziny np.: 12.20…

Powodzenia

---

Tekst ogłoszenia w mailu wklejamy także do matury w PDF.

WARIANT 2 – z wykorzystaniem www

Krok 1. Przygotowujemy maturę w PDF.

W dniu matury o określonej godzinie publikujemy plik na spotkaniu z maturzystami na platformie teams lub innej, z której korzystamy podczas nauczania zdalnego.

• Rozpoczynamy spotkanie z klasą.
• Jeśli jest to matura dla wielu klas, tworzymy kanał o nazwie np. „Matura próbna” i zapraszamy wszystkich maturzystów do niego, wysyłając im w dzienniku elektronicznym kod dostępu do kanału i dodatkowo: umieszczamy ten kod na stronie szkoły, wysyłamy na facebooka itp.
• Dodajemy na czacie plik PDF z maturą, używając spinacza.
• Plik PDF można dodać też do zakładki Pliki w pasku na górze strony spotkania.

Krok 2. i kolejne jak w wariancie 1.

Platformy komunikacyjne to nie są jedyne miejsca, gdzie możemy przekierować uwagę uczniów, aby pobrali plik z zadaniem (zadaniami), mogą to być jeszcze:

• strona szkoły.
• strona własna nauczyciela.

WARIANT 3 – komunikacja via facebook

Krok 1. PDF z maturą wysyłamy na konto facebooka przewodniczącej klasy lub osobie prowadzącej forum z prośbą o umieszczenie pliku i pobranie przez wszystkich uczniów.

Plik PDF wysyłamy, klikając na widoczny znaczek plus w niebieskim kółeczku – tutaj zamienił się w X, aby następnie uruchomić możliwość dodawania spinaczem. To powinno zająć chwilkę, więc robimy to minutę przed dzwonkiem na zajęcia. W ten sam sposób uczniowie mogą odesłać nam swoje prace pisemne. Jeśli ktoś lubi pracować z facebookiem, nie powinien mieć problemu z wymianą załączników, będzie także widział godzinę oddania.

Uwaga. Zamiast komunikacji tego typu opartej na prośbach kierowanych do jednego ucznia jako pośrednika, nauczyciel posiadający konto na facebook.com może samodzielnie założyć grupę lub grupy przedmiotowe dla wszystkich prowadzonych klas, nadając im odpowiednie nazwy (więcej…). WhatsApp również nadaje się do tego celu.

Matura próbna online z moodle

Zdalna lub w szkole.

Praca na portalu e-learningowym działa na podobnej zasadzie jak poprzednio. Moodle to póki co  najpopularniejsza i darmowa platforma. Uczniowie samodzielnie logują się na nią po założeniu konta. Otrzymują od nauczyciela hasło i na lekcji dołączają do tzw. kursu, aby pracować.

Piszący próbną maturę mają do wyboru dwie drogi: tekst zadania jest wyświetlany nad edytorem, w którym pracują, wpisując swoje treści albo też pobierają plik PDF a odpowiedzi wpisują do edytora i zatwierdzają lub nie wykonane zadanie (praca jest zapisywana przez system na bieżąco).

Nauczyciel korzystający z platformy lub administrator na prośbę nauczyciela określa w skrypcie czas rozpoczęcia i zakończenia pracy przy zadaniu i w trakcie jego trwania w nic nie ingeruje. Uczniowie tylko wtedy i tylko tam mogą wpisać odpowiedź lub dłuższą formę wypowiedzi w postaci rozprawki maturalnej.

Jak wynika z komunikatu: „Otwarte podejścia są zapisywane automatycznie”, uczeń nie musi się martwić, że zapomni zapisać pracy, „odcięło mu internet” lub „zabrakło prądu” w trakcie podejścia czy podobne przypadki losowe. Dopóki pisze online, skrypt samoczynnie co kilkanaście sekund zapisuje jego wypowiedź i ona nie zniknie w otchłaniach internetu. Oczywiście, tego typu egzamin można/należy przeprowadzić w szkolnej pracowni pod nadzorem nauczyciela. Jego rola polega na obserwacji wyświetlaczy czy też monitorów i pilnowanie, aby przestrzegano zasady samodzielności. Brak kontaktu z internetem to podstawa.

Zalety pisania online, czyli w przeglądarce:

1. Uczeń nie musi mieć żadnego oprogramowania.
2. Do pisania zadania wystarczy przeciętny sprzęt komputerowy, byle działała przeglądarka.
3. Wielu uczniów potrafi napisać dłuższą wypowiedź, używając smartfona, więc niezależnie od miejsca pobytu uczeń mając dostęp do internetu, może pisać.
4. Nauczyciel ma prace uczniów zebrane w jednym miejscu.
5. Po ocenie i zrecenzowaniu prac nauczyciel może udostępnić je uczniom do wglądu bez konieczności  rozsyłania prac na e-maile uczniów, co jest czasochłonne.

Wady pisania online

Wady pisania online są takie same jak pisania zdalnego – bez nadzoru, czyli tak na dobrą sprawę nie mamy 100% pewności, kto pisze na klawiaturze? Udziału „osób trzecich” a czasami nawet specjalistów nie można wykluczyć, niestety, gdy brakuje obserwatorów… Ale, hmm, nie jesteśmy tak bezradni jak w przypadku przesyłania prac przez social media. W moodle obserwujemy więcej elementów potwierdzających tożsamość ucznia. Np. można rozpoznać ucznia po IP.

Drugą kwestią jest umiejętność pisania na klawiaturze maturzystów. Jedni robią to sprawniej, inni wolniej, ale są i tacy, którzy potrafią kontestować pisanie na komputerze. W większości radzą sobie z tym dość dobrze a jeszcze sprawniej piszą na smartfonach. Trzeba tu pamiętać, iż używający telefonów uczniowie zawężają sobie pole obserwacji. Efekty są podobne jak w poniższej próbie maturalnej pisanej o życiowych wyborach w oparciu o fragment z „Pana Tadeusza”:

Pisanie online podobnie jak pisanie na komputerze odbiera czy też zwalania piszącego ze starań o przestrzeganie zasad ortograficznych, gdyż edytor podkreśla czerwonym szlaczkiem potencjalne błędy.

Nauczyciel recenzuje

Poprawianie prac w formie elektronicznej ma też zalety. Jedna z nich jest sprawdzenie autentyczności i samodzielności piszącego. Wystarczy „wrzucić pracę” do aplikacji lub programu online wyszukującego w sieci plagiaty. Niestety jest to czasochłonne.

Dużo czasu nauczycielowi zabiera nabranie nawyków zaznaczania i podkreślania podczas sprawdzania błędów w edytorach. Jest ich dużo gatunkowo. Konieczne więc bywa używanie czerwonej czcionki dla  błędów ort., podkreślanie błędów stylistycznych, innymi kolorami w tle błędów rzeczowych, kompozycyjnych itd. A jeszcze należy opisać całość, aby poinformować ucznia o zaletach i wadach jego  rozprawki.

Poprawienie i zrecenzowanie jednej pracy pisemnej w formie elektronicznej to czas potrzebny wprawnemu poloniście do poprawienia kilku napisanych metodą tradycyjną w klasie. Konieczne jest tu większe doświadczenie. Wymaga ono czasu, lecz opłaca się, ponieważ zaletą e-pisania jest czytelność pracy. Czyta się ją o wiele szybciej niż pisaną ręcznie, a także można powiększyć czcionkę czy nawet zmienić jej krój na ulubiony.

Prace przesłane na adres e-mail jak i pisane online można wydrukować i sprawdzić, zrecenzować ręcznie. I znów zaletą jest tutaj format czytelności czcionki, ale wadą trudności i kosz wydruku, a później czasochłonność robienia zdjęć pracom zrecenzowanym i konieczność ich rozsyłania maturzystom. Korzystający z platform moodle lub innych nie mają tego problemu. Po zrecenzowaniu pracy uczniowie mogą przeglądać poprawki i uwagi.

Biorąc pod uwagę wszystkie zalety i wady egzaminów próbnych wykorzystujących komputer i internet, a także własne doświadczenia z ostatnich (5?)lat, najlepszą formą pisania matury próbnej jest zastosowanie e-platformy. Dotyczy to okresu nauki zdalnej, ale też zeruje koszt i uwiarygadnia maturę próbną pisaną przez uczniów w szkole pod nadzorem nauczyciela. Korzystanie z platform e-learningowych moodle na uczelniach wyższych to standard. Czas wprowadzić tę formę do szkół średnich jako obowiązkową i oswajać z nią uczniów od pierwszych klas. Pierwszym krokiem jest w tym zakresie rezygnacja z ćwiczeń i zeszytów papierowych na rzecz elektronicznych.

Uwagi techniczne

Obowiązkowo prosimy uczniów, aby w lewym górnym rogu pracy wpisywali swoje nazwisko i imię – to bardzo pomaga podczas sprawdzania pracy i wpisywania ocen szczególnie, jeśli uczeń nie podpisał nazwiskiem pliku. Zdarza się często, że w pośpiechu uczniowie wysyłają pliki o nazwie matura.doc i nauczyciel ma problemy, musi bowiem zmieniać nazwy plików, aby je pobrać. Bez właściwej nazwy pliku po otwarciu pracy może nie wiedzieć, kto jest autorem, nawet po e-mailu. Dlatego w temacie e-maila także uczeń ma wpisać: nazwisko_nr_klasa

1. Dlaczego format PDF? Np. aby ktoś „przez pomyłkę” nie zmienił treści zadania? Można pracować w MS Word a następnie zapisać jako PDF lub skonwertować powstały dokument .doc, korzystając z konwerterów online np. na stronie ADOBE.
2. Najlepiej, aby uczniowie pisali w znanych sobie edytorach. Najpopularniejsze to MS Office Word dostępne online, jeśli szkoła ma konto na office.com, a także OpenOffice (darmowy do pobrania w sieci) i LibreOffice (darmowy). Jeśli ktoś ma stary komputer, wystarczy Notatnik.
3. Pliki z najnowszych edytorów mogą być dla nauczyciela nieczytelne, dlatego najlepiej, aby uczniowie zapisywali je w jednym formacie, Dokument Word 2003-2007 lub w PDF.
4. Pracę uczniowie podpisują wewnątrz matury w lewym górnym rogu.
5. Plik z pracą uczniowie zapisują, wpisując najpierw nazwisko własne małymi literami i polskich znaków, np. kowalska_4c.doc – małe litery. Jeśli Kowalskich w klasie jest więcej, to plik zapisujemy z inicjałem imieniem lub numerem w dzienniku, np. kowalska_anna_4c.doc lub kowalska_12_4c.doc

Powodzenia dla wszystkich nauczycieli i uczniów pracujących zdalnie i online.